Populacija bakterija u bakterioznim tumorima koštičavog voća u Srbiji

Abstract

Proizvodnja koštičavog voća zauzima značajno mesto u voćarstvu Srbije. Tradicionalno, najviše se gaji šljiva sa sve raznovrsnijim sortimentom u poslednjih desetak godina, dok je proizvodnja trešnje, višnje i kajsije sve više zastupljena u pojedinim regionima zemlje, nekoliko decenija unazad. Prema podacima FAO za 2021. godinu, prinos šljive bio je oko 40.000 t, a trešanja i višanja oko 15.000 t. Iste godine, proizvedeno je oko 30.000 t kajsije. Uspešnu proizvodnju često ometa pojava različitih biljnih bolesti. Od bakterioznih oboljenja, bakteriozni rak korena i korenovog različitih gajenih vrsta zauzima značajno mesto. S obzirom da je utvđeno da bakteriozne tumore osim tumorogenih, naseljavaju i druge vrste bakterija, deo istraživanja posvećen je izučavanju sastava populacije mikroorganizama tumora. Tokom 2020. i 2021. godine na području Srbije, prikupljeni su uzorci šljive, trešnje, višnje i kajsije sa izraženim simptomima bakterioznog raka. Primenom savremene metode sekvenciranja umnoženih produkata regiona V3-V4 16S rRNK gena, dobijene su amplikonske sekvence (ASV), koje su dalje obrađene. Na taj način, determinisane su najzastupljenije vrste bakterija u testiranim uzorcima. Patogena vrsta R. tumorigenes detektovana je kod trećine od ukupnog broja testiranih uzoraka. U uzorcima u kojima je prisutna, njena relativna zastupljenost iznosi do ~ 4%. Rhizobium spp. prisutan je do ~ 11% u uzorcima šljive, odnosno ~ 6% u uzorcima kajsije i ~ 5% trešnje i višnje. Vrste roda Bacillus detektovane su u svim testiranim tumorima, sa udelom i do ~ 53% kod uzoraka šljive. U tumorima na trešnji i višnji, prisutne su vrste roda Rachnella u koncentraciji do ~ 23%, kao i Cutibacterium do ~ 14%. Vrste roda Pseuodmonas detektovane su u uzrocima tumora na kajsiji (do ~4%). Osim navedenih, u uzorcima su prisutni i drugi taksoni u nižim koncentracijama. Predstavljeni rezultati su deo projekta koji se sprovodi u cilju boljeg razumevanja odnosa između patogenih i nepatogenih vrsta u zajednici mikroorganizama tumora. Imajući u vidu sve veći značaj pojave bakterioznog raka u različitim zasadima širom sveta, kao i potencjalni benefit mikroorganizama koji naseljavaju tumore u biološkoj kontroli i opštem stanju biljke domaćina, istraživanja na ovu temu će biti od značaja i u narednom periodu.