Morfološka i molekularna karakterizacija Aculus fockeui sa različitih biljaka domaćina roda Prunus

Abstract

Belgrade : Entomological Society of Serbia Конференцијски рад Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije, Ugovor br. 200007 (Univerzitet u Beogradu, Institut za biološka istraživanja 'Siniša Stanković') Na biljnim vrstama roda Prunus do sada je opisano 13 vrsta eriofidnih grinja roda Aculus. Vrsta Aculus fockeui (Nalepa & Trouessart) [syn. A. cornutus (Banks)] sa dva trivijalna naziva (šljivina rñasta grinja i grinja srebrnavosti breskve) je kao ekonomski najznačajnija registrovana na osam komercijalnih vrsta roda Prunus: šljiva, breskva, kajsija, višnja, trešnja, badem, džanarika i rašeljka. Pravi status kongeneričnih Aculus spp. asociranih sa biljkama roda Prunus je teško odrediti zbog nedostatka novijih detaljnih istraživanja i oskudnih podataka u dosadašnjoj literaturi. Prema literaturnim podacima, samo se jedno istraživanje bavilo poreñenjem morfoloških karakteristika A. fockeui sa različitih biljaka domaćina kojim je pokazano prilično variranje morfoloških karaktera izmeñu populacija A. fockeui sa šljive i višnje. Cilj ovog istraživanja je razjašnjavanje taksonomskog statusa vrsta roda Aculus sa različitih biljaka domaćina roda Prunus. U ovom radu su analizirane populacije Aculus spp. sa tri biljke domaćina roda Prunus: P. domestica - šljiva, P. persica - breskva i P. avium- trešnja. Za morfometrijsku analizu merena su 23 morfološka karaktera na protoginim ženkama u uzorku od 25-30 individua. Jednofaktorska multivarijantna analiza varijanse (MANOVA) i kanonijska varijantna analiza (CVA) su korišćene radi utvrñivanja meñupopulacionih razlika na morfološkom nivou. Ekstrakcija DNK uzoraka (svaki uzorak 1-5 individua) je rañena pomoću QIAGEN Dneasy Blood and Tissue Kit-a. Region mitohondrijalne DNK (mtDNA) zadužen za sintezu subjedinice 1 citohrom oksidaze (COI) amplifikovan je pomoću prajmera LCO1490 i HCO2198. Na osnovu rezultata linearne morfometrije analizirana tri taksona su jasno odvojena (MANOVA: Wilks’λ = 0.0042; F46,130 = 40.82; P = 0.0000; CVA: duž CV1 ose, koja opisuje 77.3% ukupnih razlika, populacija A. fockeui sa trešnje se razdvaja od populacija A. fockeui sa breskve i šljive, dok se duž CV2 ose, koja opisuje 22.7% ukupnih razlika, uočava meñusobno razdvajanje populacija A. fockeui sa breskve i šljive). Poreñenjem sekvenci COI gena izmeñu populacija A. fockeui sa šljive, breskve i trešnje, nekorigovane p-distance iznosile su 17-20.3%, što ukazuje na postojanje kompleksa kriptičnih vrsta.