The role of riparian areas in alien plant invasions

Abstract

Biološke invazije predstavljaju jednu od odlika koje karakterišu Antropocen. Invazivne vrste uzrokuju niz problema i rezultuju velikim ekonomskim gubicima na globalnom nivou, čiji se dalji rast očekuje i u budućnosti. Riparijalne (priobalne) zone, kao kritične tranzicione oblasti, uprkos tome što pružaju niz ekosistemskih usluga, nalaze se pod uticajem brojnih antropogenih pritisaka, što ih čini posebno podložnim prodoru invazivnih biljaka. Na području Evrope, upravo se riparijalne zone smatraju jednim od najinvazibilnijih tipova staništa. Kao žarišta biljnih invazija, riparijalne zone takođe imaju važnu ulogu i u procesu daljeg širenja invazivnih biljaka u obližnje terestrične ekosisteme. Različiti tipovi narušavanja, prirodni (poplave) i veštački (npr. hidromorfološke modifikacije), uz snažan pritisak propagula kome su ove oblasti izložene, povećavaju invazibilnost ovih oblasti. Imajući u vidu njihov ekološki značaj i podložnost prodoru invazivnih vrsta, zaštita i oporavak riparijalnih zona je od posebnog značaja u svetlu klimatskih promena. Kako bi se očuvale i povratile ekosistemske usluge i biodiverzitet riparijalnih oblasti, neophodno je sprovoditi kontrolu stranih invazivnih biljaka. Uspeh mera oporavka i aktivnosti kontrole invazivnih vrsta zavisi od niza činilaca, poput vremena introdukcije invazivnih vrsta i posledica njihovog prisustva u tom periodu. Takođe, različiti faktori životne sredine i faktori koji utiču na uspeh procesa invazije moraju se uzeti u obzir, jer bi mogli narušiti proces oporavka (obnavljanja) datog ekosistema. Na kraju, uspešnost procesa oporavka ekosistema, zavisi i od uključivanja svih zainteresovanihstrana i njihovog razumevanja značaja sprečavanja prodora i rešavanja problema invazivnih biljaka.